ابیانه

ابیانه روستایی در استان اصفهان و از توابع شهرستان نطنز و یکی از بلندترین نقاط مسکونی در ایران هستش . این روستا به خاطر  معماری بومی و بناهای تاریخی زیادش از روستاهای مشهور ایران هستش. آب و هوای ابیانه معتدل هستش که یک موقعیت طبیعی خاصی رو فراهم میکنه. این روستا در تاریخ 30 مرداد 1354 با شمارهٔ ثبت 1089 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌. از مکانهای دیدنی این روستا میشه به آتشکده، قلعه ها، زیارتگاه ها و مساجد اشاره کرد.

 مشاهده مسیر

در مورد ابیانه
روستای ابیانه در در زبان محلی به ابیانه ویونا (Viuna) میگن که وی(Vi) یعنی بید و ویانه(Viyane)   بیدستان معنی میده. به ابیانه قبلا بیدستان می گفتن و بعدها  ویونا به ابیانه عوض شده‌. قدمت تقریبی هزار و پانصد ساله برای این روستا گفته شده و به عنوان قدیمی ترین تمدن انسانی در حاشیه ی دشت کویر ایران هستش. قدمت بناهای تاریخی این روستا مربوط به دوران ساسانیان، سلجوقیان، صفویان و قاجاریان هستش. این روستا در دهستان برزرود  هستش و جمعیت اون در سال 90 ، 243 نفر (173 خانوار) بوده.  تعداد خانه‌های ابیانه در سرشماری سال 1360، 500 واحد برآورد شده. خانه‌ها روی شیب دامنه شمال رودخانه برزرود ساخته شده‌. دید کلی که اول از روستا میبینین روستایی طبقاتی هستش. نمای خانه ها با خاک سرخ پوشیده شده (معدن در نزدیکی روستا)، اکثر خانه ها ایوان و طارمی که به کوچه های تنگ و تاریک روستا دید داره دارن. این روستا در ارتفاع 2222 متری از سطح دریا قرار داره.

کار مردم در این روستا کشاورزی ، دامداری و باغداری با روش های سنتی هستش. محصولات این روستا  گندم، جو، سیب‌زمینی و انواع میوه به‌خصوص سیب، آلو، گلابی، زردآلو، بادام و گردو هستش. در چند سال گذشته 30 کارگاه قالی بافی هم شروع به کار کرده. قبلا بافتن گیوه پر درآمدترین شغل زنان بوده که الان تقریبا دیگه انجام نمیشه.

زبان مردم ابیانه از زبان‌های ایرانی شمال غربی که البته در طول زمان دچار تغییر و تحولات زیادی شده و اکنون فقط تعداد کمی از واژه‌های اصیل پهلوی در گویش آنان شنیده می‌شه. پوشش سنتی، هنوز هم میان آن‌ها رواج داره. مردان شلوار گشاد و درازی از پارچهٔ سیاه (دوید یا همان دبیت ، شلوار مردان بختیاری) و  زن‌ها پیراهن بلندی از پارچه‌های گل‌دار و رنگارنگمی پوشن. زن‌ها معمولاً چارقدهای سفیدرنگی به سر مکنند.

آثار تاریخی

آتشکده
قدیم‌ترین اثر تاریخی ابیانه آتشکده‌ای است که مانند دیگر بناهای ده در سراشیبی قرار گرفته‌. آتشکده ابیانه نمونه‌ای از معابد زرتشتی هستش که در جوامع  کوهستانی ساخته شده.

قلعه‌ها
ابیانه سه قلعه داره:

• پال همونه یا تخت‌هامان که در جنوب غربی روستا قرار داره و متعلق به محله بالا و یوسمون هستش. این قلعه حدود 200 سال پیش ساخته شده‌ و سند ساخت آن موجوده. سهم افراد در ساخت قلعه در سند مشخص شده‌.
• هرده در شمال شرقی روستا هستش و به محله هرده تعلق داره.
• پاله در شمال غربی روستا هستش و به محله پل تعلق داره.

این قلعه‌ها مربوط به دوره‌های یاغیگری بوده که مردم برای حفظ امنیت خود در مقابل یاغی‌های محلی ساخته‌اند و در آن به نوبت کشیک می‌دادن.

زیارتگاه‌ها

1- زیارتگاه هینزا
این زیارتگاه در جنوب شرقی روستا در دره باریکی قرار داره. ظاهراً این زیارتگاه مربوط به بی بی زبیده خاتون، بنت موسی بن جعفر است.. برخی نیز عنوان کردند که این زیارتگاه مربوط به زمان آناهیتا است.  طبق باور مردم این مکان معجزه نما است و در آن مراسم خاصی برگزار می‌شه.
2- زیارتگاه شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی
این زیارتگاه که در شرق روستا در محله هرده قرار داره، بقعه شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی، فرزندان امام موسی بن جعفر است. در سقف بنا تاریخ‌های مرمت بنا و اشعار و آیاتی نوشته شده. عنوان می‌شود که در پشت تخته‌های سقف قیمت انواع غلات، چون جو و گندم در زمان گذشته را نوشته‌ شده.

مساجد
ابیانه  یازده مسجد داره که مسجد جامع ابیانه (ملقب به میان‌ده) یکی از قدیمیترین های آن است. این مسجد در محله «میون ده» (میان ده) قرار داره. دو شبستان داره که شبستان قدیمی آن به وسیله دری کوتاه به کوچه اصلی راه داره . کف آن شبستان چوبی هستش که در سال 466 هجری قمری ساخته شده‌. مسجد قدیمی دیگر ابیانه مسجد برزله است که دارای فضای دلبازی است و روی لنگه در شرقی آن سال 701 هـ. ق. نوشته شده‌ که مربوط به دوره ایلخانان است. مسجد تاریخی دیگر ابیانه مسجد حاجتگاه است که کنار صخره‌ای در کوهستان بنا شده و بر در ورودی شبستان آن تاریخ 952هـ. ق. مشاهده میشه.
اقامت در ابیانه
ابیانه دارای یک هتل به نام هتل ابیانه هستش. بهترین فصل برای مسافرت به ابیانه، بهار و تابستان هستش. البته پاییز و زمستان نیز زیبایی و مخاطبان خاص خود را داره و می‌توان در این ایام میشه از تورهای فصلی هتل ابیانه استفاده کرد. ایام نوروز، تاسوعا و عاشورا بازدیدکنندگان زیادی برای دیدن این روستای تاریخی به ابیانه میان. در قسمت پایین‌ده روستای ابیانه، یک اقامت‌گاه به نام ویونا نیز وجود داره. همچنین در بخش میانی نزدیک آتشکده یک اقامتگاه سنتی به نام هارپاک وجود داره.
دسترسی به روستا
نزدیکترین شهرستان به ابیانه  شهرستان نطنز هستش که 40 کیلومتر فاصله داره. دیگر شهرهای مهم به این روستا کاشان در 79 کیلومتری و  اصفهان در 169 کیلومتری قرار داره.