قلعه رستم

شاید بهتر باشه یکمی بیشتر به جاهایی سر بزنیم که کمتر دیده میشن و متاسفانه رسیدگی بهشون کمتره و روز به روز داره خراب و خراب تر میشه. جاهایی که اسمش کمتر به گوشمون می خوره اما واقعا” نمیشه ازشون گذشت و واقعا” حیفه که نریم و نبینیمشون. قلعه رستم جای با ارزشیه برای دیدن با اینکه خیلی از بین رفته اما خوبه که یه سری بهش بزنین…

 مشاهده مسیر

قلعه رستم بزرگ‌ ترین قلعه دوران صفوی در این منطقه هست و بزرگی اون سبک افسانه‌ ای و نسبت دادن اون به نام آورترین شخصیت سیستان یعنی رستم دستان شاهنامه هستش. مجموعه‌ ای از 15 تپه مربوط به دوران ما قبل تاریخ هم توی این منطقه وجود داره. باستان شناسانی تعدادی سکه ی نقره ی مربوط به پوراندخت، پادشاه ساسانی توی این منطقه کشف کردن. قلعه رستم به دلیل دور بودن از جاده ی اصلی مورد توجه مردم محلی و گردشگران به دلیل نداشتن آگاهی لازم قرار نمی‌گیره. محدوده ای که قلعه در اون قرار داره معروف به محوطه حوضداره. توی این منطقه آثار یک شهر باستانی با آجرکاری و ساختمان‌های متعدد و سر در ورودی، برج نگهبانی و 15 برج دفاعی دیگه هستش.

قلعه رستم به دلیل نبودن منابع مالی و انسانی رو به تخریب هستش و حفاری‌های غیرمجاز توی این قلعه باعث زیاد شدن سرعت تخریب و از بین رفتن سریع تراین بنای عظیم تاریخی شده. اجزای اصلى معمارى قلعه شامل سردر ورودى که توی سمت شرق قرار داره و برج هاى نگهبانى و تدافعى متعلق به حصار و حفاظت قلعه، یخدان، خندق و از همه مهم تر قسمت شاهنشین اون بوده. همچنین بقیه ی تاسیسات مسکونى داخل قلعه هم تا حدودى تخریب شده و از بین رفته. هیبت و صلابت دروازه ی ورودى و 15 برج تدافعى اطراف قلعهرستم با زیبایی بسیار در مقابل اتفاقات طبیعی هنوز هم می درخشه. تیرهای داخل دیوار و کنگره‏هاى حصار و برج ها، وضعیت دفاعى قلعه را به خوبى نشون میده.

 

قسمت های مخصوص ساختمان شاهنشین قلعه رستم: عناصر اصلى اون که شامل حیاط مرکزى، مجموعه‏اى از اطاقهاى مختلف در اطراف حیاط مرکزى، ایوانهاى شمالى و جنوبى، ساختمان حاکم‏ نشین که به مجموعه گفته شده وصله و ساختمان امنیتى که در سه طبقه ساخته شدن. در بعضى از اطاق ها با قراردادن خشتها در کنار همدیگه پنجره‏هاى زیباى مشبک شکلی رو به وجود اوردن که یکى از ویژگی هاى معمارى منطقه هستش.
حصار یا باروى قلعه رستم با استفاده از وضعیت طبیعى قلعه از شرق به غرب با نقشه چند ضلعى نامنظمی ساخته شده که با توجه به پلان موجود، این قلعه بر اساس نقشه ی از پیش تعیین شده ساخته شده، به طورى که ضلع شمالى قلعه رستم بادشکن خیلی مناسبى در مقابل شدت بادهاى 120 روزه ی معروف سیستان هستش.

یخدان در بخش شرقى قلعه رستم و روبروى شاهنشین قرار داره که تشکیل شده از یک فضاى مدور نسبتا وسیعى به ارتفاع 5 متر از سطح زمین هستش.
اصطبل قلعه با فاصله ی کم از ارگ شاهنشین قرار داره و در پشت اون ساختمان بلند و درازی قرار داره که توی بدنه ی اضلاع اون آخورهایى به ردیف دیده میشه.
خندق در حال حاضر خندقى به عرض 5/7 متر که در بعضى جاها این اندازه تغییر میکنه قلعه رو در برگرفته به صورتی که به خاطر جمع شدن خاک، عمق خندق چندان زیاد نیستش در حال حاضر.

مصالح ساختمانى قلعه رستم: شرایط اقلیمى و وضعیت آب و هوایى و موقعیت استراتژیکى منطقه باعث شده تا معماران و سازندگان  که دیواری محکم به منظور بهره‏بردارى‏هاى نظامى و مسکونى ایجاد کردن. مناسب‏ ترین مصالح ساختمانى اون خشت خام هستش و در بعضى موارد آثار گچی هم داخل اطاق ها دیده میشه.
مسیر دستزسی به قلعه رستم
قلعه رستم توی 70 کیلومتری جنوب غربی شهرستان زابل ( استان سیستان و بلوچستان )، بعد از شهر سوخته خارج از جاده اصلی بنایی وسیع و مربوط به دوران صفویان و سلجوقیان اسلامی هستش.